ساڵنامە و ڕۆژانی جەژن لە کوردستان
ئەم ساڵنامەیە لە سایتی فەرمی حکومەتی هەرێمی کوردستان وەرگیراوە
بەخێربێن بۆ پەیجی ساڵنامە و جەژنەکانی کوردستان، کە تێیدا زانیاریی سەرەکی دەربارەی بەروارە گرنگەکان و بۆنە نەریتییەکان دەبینیتەوە کە لە کوردستان ئاهەنگ دەگێڕدرێن. سەردانکەر بیت، تاراوگە، یان بە سادەیی کنجکۆڵی دۆزینەوەی داب و نەریتی کورد بیت، ئەم پەیجە ڕێنماییت دەکات بۆ ئەو جەژن و ڕووداوانەی کە خاڵبەندی ژیانی ڕۆژانەی کوردستانن.
ساڵنامەی کوردی
ساڵنامەی کوردی بەشێوەیەکی گشتی بۆ بابەتی فەرمی و بازرگانی پەیڕەوی لە ساڵنامەی زاینی دەکات، بەڵام کورد بەگوێرەی نەریتی دیاریکراو چەندین جەژن و بۆنە و ئاهەنگ دەگێڕێت. هەندێک لەو جەژنانە لەسەر بنەمای ڕووداوە مێژووییەکان، جەژنە ئایینیەکان، یان ئاهەنگەکانی کشتوکاڵی کە ڕەگ و ڕیشەی قووڵیان لە کولتوری کوردیدا داکوتاوە.
پشووی گشتی و فێستیڤاڵە گرنگەکان
1. نەورۆز (سەری ساڵی کوردی) - 21ی ئازار
نەورۆز یەکێکە لە جەژنە گرنگەکان بۆ کورد، سەرەتای بەهار و سەری ساڵی کوردییە. ئەم ئاهەنگە هێمای سەرکەوتنی ڕووناکی بەسەر تاریکیدا و کاتی نوێبوونەوە و ئاشتەوایی و کۆبوونەوەی خێزانییە.
ئاهەنگەکان: ئاگر، سەمای نەریتی (دابکا)، ژەمە هاوبەشەکان، و ڕێوڕەسمی کۆمەڵایەتی.
2. ڕۆژی ڕزگاری (شۆرێش) - 17ی ئازار
ئەم ڕۆژە یادی خەباتە مێژووییەکانی گەلی کورد بۆ ئازادی و سەربەخۆیی دەکاتەوە. هێمای بەرخۆدانی کوردە و بە ڕووداوی نیشتمانپەروەرانە و دەرکەوتەی کولتووری ئاهەنگ دەگێڕدرێت.
ئاهەنگەکان: نمایش و وتاری سیاسی و کۆنسێرت و کۆبوونەوەی کۆمەڵگا.
3. ڕۆژی کرێکاران (1ی ئایار)
وەک لە زۆرێک لە وڵاتان، یەکەمی ئایار وەک ڕۆژی کرێکاران بەڕێوەدەچێت. ڕۆژی هاوپشتی بۆ کرێکارانی کوردە، کە بە خۆپیشاندان و نمایش و بۆنەی ڕێکخراو بۆ داکۆکی لە مافەکانی کرێکاران دیاری دەکرێت.
4. فێستیڤاڵی کوردان (جەژنی قوربانی)
ئەم جەژنە لە لایەن کوردانی موسڵمانەوە بە پێی ساڵنامەی مانگی ئیسلامی بەڕێوە دەچێت. یادی قوربانیدانی ئیبراهیم (ئیبراهیم) دەکرێتەوە و بە نوێژ و قوربانیکردنی ئاژەڵ و ژەمی هاوبەشی خێزانیی دیاری دەکرێت.
ئاهەنگەکان: نوێژکردن لە مزگەوتەکان و کۆبوونەوەی خێزانی و دابەشکردنی گۆشت.
5. مەولود النبی (ڕۆژی لەدایک بوونی پێغەمبەر محمد)
هەروەها ئاهەنگ گێڕان بەبۆنەی یادی لەدایک بوونی پێغەمبەر محەمەد بۆ کوردانی موسڵمان بۆنەیەکی گرنگە. لە مزگەوتەکاندا بۆنە ئاینیەکان و قورئان خوێندن و نوێژەکان بەڕێوەدەچن.
ئاهەنگەکان: نوێژ، قورئان خوێندن، ژەمەکانی کۆمەڵگا.
6. گردبوونەوە و یادی نیشتمانی
بە درێژایی ساڵ چەند ڕۆژێکی تایبەت تایبەتە بە یادکردنەوەی ڕووداوە مێژووییەکان کە گرنگن بۆ گەلی کورد. ئەم ڕۆژانە دەرفەتێکە بۆ ڕێزگرتن لە کەسایەتییەکانی بەرخۆدان و خەبات بۆ دادپەروەری و مافەکانی گەلی کورد.
ساڵنامەی فێستیڤاڵە نەریتی و ڕۆشنبیرییەکان
فێستیڤاڵی کشتوکاڵی و دروێنە: کوردانیش ئاهەنگ دەگێڕن بۆ دروێنەی سەوزە و میوە، هەروەها ئاهەنگەکانی پەیوەست بە کشتوکاڵ، وەک فێستیڤاڵی دروێنە و دروێنەی زەیتون.
جەژنە ئاینیەکان: جگە لە جەژنە گەورەکانی وەک سەری ساڵی کوردی و جەژنی قوربانی، چەندین جەژنی دیکەی ئایینی هەن، لەوانە ئەوانەی پەیوەندییان بە پیرۆزەکان و ڕووداوە پیرۆزەکانەوە هەیە لە ئایینی مەسیحی و ئیسلامدا.
بەروارە گرنگەکان بۆ سەردانکەران و دەرەوەی وڵات
ئەگەر پلانت هەیە سەردانی کوردستان بکەیت، بەسوودە ئەم پشووە فەرمیانە بناسیت بۆ ئەوەی باشتر پلانی گەشتەکانت دابنێیت و بەشداری ئاهەنگەکان بکەیت و لە ژیانی ڕۆشنبیری کوردستان تێبگەیت. زۆرێک لەم ڕۆژانە دەرفەتن بۆ ناسینی کۆمەڵگا ناوخۆییەکان و هاوبەشکردنی ساتەکانی جەژن و دۆزینەوەی دەوڵەمەندی کولتووری کوردی.
ئەنجام
جەژن و ڕووداوەکانی کوردستان ڕەنگدانەوەی مێژوو و کولتوور و بەها قووڵەکانی گەلی کوردە. ساتێکی تایبەتن بۆ دۆزینەوەی خۆشی ژیان و تەبایی و خۆڕاگری گەلی کورد. بە زانینی ئەو بەروارانە و گرنگییەکانیان، دەتوانیت باشتر لە گرنگی ئەو ئاهەنگانە لە ژیانی کورد تێبگەیت و ڕەنگە لە کاتی گەشتەکەتدا بۆ کوردستان بەشداری لەو ساتە لەبیرنەکراوانەدا بکەیت.
ئەگەر هەر پرسیارێکتان هەیە سەبارەت بە بەروارە دیاریکراوەکان، یان بەدوای ڕێکخستنی بۆنە و ئاهەنگەکاندا دەگەڕێن لەم جەژنانەدا، تکایە دوودڵ مەبن لە پەیوەندیکردنمان بۆ زانیاری زیاتر و ئامۆژگاری پراکتیکی.
یەکەمی ژانویە: ڕۆژی سەری ساڵ
٢٢ی ڕێبەندان: ڕۆژی دامەزراندنی کۆماری مەهاباد
٢٥ی ڕێبەندان: ئاهەنگی ڕێکخراوی سێ ڕۆژە (Qewltas)
٢ی شوبات: یادی دوو هێرشی سەر بنکەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتمانپەروەری کوردستان لە هەولێر
٢٥ی شوبات: ڕۆژی ڕۆژنامەوانی تورکمان
٣ی ئازار: دوایین کۆچ
بەشەخۆراکی بارزانی نەمر
٥ی ئازار: ڕۆژی دەستپێکردنی کۆماری کوردستان
٧ی ئازار: ڕۆژی ڕزگاری شاری سلێمانی
٨ی ئازار: ڕۆژی جیهانی ژنان
١٠ی ئازار: ڕۆژی جیهانی زمانی نیشتمانی
١١ی ئازار: یادی جاڕنامەی ١١ی ئازاری ١٩٧٠
١١ی ئازار: ڕۆژی ڕزگاری شاری هەولێر
١٤ی ئازار: ساڵیادی لە دایک بوونی بارزانی نەمر
١٤ی ئازار: ڕۆژی ڕزگاری شاری دۆهوک
١٦ی ئازار: یادی ڕزگارکردنی شاری هەڵەبجە
٢١-٢٣ی ئازار: ئاهەنگی نەورۆز
٢١ی ئازار: ڕۆژی ڕزگاری شاری کەرکوک
١ی نیسان: فێستیڤاڵی سەری ساڵی ئاکیتو
٩ی نیسان: ڕۆژی سەربەخۆیی عێراق و ئازادکردنی بەسرە
١٠-١٢ی نیسان: ئاهەنگی ڕەمەزان
١٤ی نیسان: یادی هێرشەکانی ئەنفال بۆ سەر ناوچەکانی گەرمیان (چەمچەماڵ و کەلار)
١٦ی نیسان: ڕۆژی زەوی
١٦ی نیسان: یادی ئازادکردنی باڵەسان
١٧ی نیسان: ساڵی نوێی ئێزدییەکان
٢٢ی پووشپەڕ: ڕۆژی چاپەمەنی کوردی
٢٤ی نیسان: یادی وێرانکردنی شاری قەڵادزێ
٣١ی تەمموز: یادی ئەنفال لەسەر بارزانییەکان
٣ی ئاب: یادی جینۆسایدی ئێزیدییەکان
٧ی ئاب: ڕۆژی شەهیدانی ئاشووری
٢٥ی ئاب: یادی ئەنفال لە دەڤەری بادینان
٩ی ئەیلول: یادی لەدایک بوونی پێغەمبەر محمد صلى الله عليه وسلم
١١ی تشرینی دووەم: ڕۆژی زمان و ڕۆشنبیری تورکمانی
١٢ی کانوونی دووەم: ڕۆژی ئاڵای کوردستان
٢٥ی کانوونی دووەم: یادی لەدایکبوونی عیسا مەسیح
بەروار و ڕووداوەکان کە بە "*" نیشانە کراون لەسەر بنەمای ساڵنامەی کۆچکردنە، کە ڕەنگە کاریگەری لەسەر بەرواری وردی ئاهەنگگێڕان هەبێت لە هەموو ساڵێکدا.